SPSS Tablo ve Grafiklerini Teze Doğru Aktarma Rehberi

Birçok tez, analiz aşamasında değil; analiz sonuçları Word’e taşınırken zayıflar.
SPSS’te her şey doğruyken, tez tesliminde “biçim”, “yorum” ve “yerleştirme” hataları nedeniyle sorun yaşanır.

Bu yazı, SPSS bilen ama tez yazarken hata yapanlar için hazırlandı.

SPSS’te Doğru Olan, Tezde Yanlış Olabilir

SPSS çıktıları istatistikçiler için üretilir.
Tez ise hakemler ve danışmanlar için yazılır.

Bu ikisi aynı dili konuşmaz.

Örnek:

• SPSS’te 6 sütunlu karmaşık bir tablo → normal

• Tezde aynı tablo → okunamaz ve eleştirilir

Tezde amaç:
“Sonucu göstermek”, süreci sergilemek değil.

En Sık Yapılan Tablo Aktarma Hataları

Bu bölüm özellikle denetimlerde takılan noktaları kapsar:

• SPSS’ten ekran görüntüsü alıp yapıştırmak

• Tablo başlığını üstte değil altta yazmak

• Aynı tabloda hem yüzde hem frekans karmaşası

• Değişken adlarını SPSS’teki haliyle bırakmak

• “Sig.” değerini açıklamadan vermek

Danışmanlar genelde şunu söyler:

“Bu tabloyu ben yorumlayamıyorum.”

Grafikler Neden Tezde Sorun Yaratıyor?

SPSS grafiklerinin amacı: hızlı analiz
Tez grafiklerinin amacı: akademik anlatım

Yanlış olanlar:

• 3D grafikler

• Gereksiz renkler

• Aynı bilgiyi hem tablo hem grafikle vermek

• Eksen isimlerinin belirsiz olması

Doğru yaklaşım:
Grafik tek bakışta sonucu anlatmalı.

Tablo mu Grafik mi? Karar Kuralı

Basit bir akademik kural:

• Sayısal karşılaştırma → Tablo

• Eğilim / fark / değişim → Grafik

İkisini aynı anda vermek çoğu zaman

“hacim doldurma”
olarak algılanır.

SPSS Sonuçlarını Tez Diline Çevirme

Tezde şu yapılmamalı:

“SPSS analizine göre Sig. değeri 0,032 bulunmuştur.”

Bunun yerine:

“Analiz sonuçları, değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir (p < 0,05).”

Bu dönüşüm yapılmadığında tez analiz raporu gibi görünür.

Denetimde En Çok Takılan Nokta

Şu soru neredeyse her zaman gelir:

“Bu tablo neyi kanıtlıyor?”

Eğer tablo tek başına bu soruya cevap vermiyorsa,
yeniden düzenlenmelidir.

SPSS çıktısı değil, sonuç anlatımı esastır.

Tez Yazım Sürecinde Profesyonel Destek Neden Önemli?

Özellikle tez yazdırma sürecinde SPSS çıktılarının doğru aktarılması, tezin kaderini belirler.
Yanlış tablo yerleşimi, en doğru analizi bile değersiz gösterebilir.

Bu nedenle birçok öğrenci, tez yazdırma ücreti değerlendirirken yalnızca analiz değil, tez formatına uygun aktarım desteğini de dikkate alır.

Sonuç

SPSS bilmek yeterli değildir.
Önemli olan, SPSS sonuçlarını tez diline çevirebilmektir.

Doğru aktarılmış bir tablo:

• danışmanı ikna eder

• jüriyi yormaz

• tezi güçlendirir

Yanlış aktarılmış bir tablo ise,
en güçlü analizi bile zayıflatır.