Yayımlanmış herhangi bir tez çalışması, tez örneği olarak kabul edilebilir. Konunuzla ilgili olanlar, muhtemelen daha çok işinize yarayacaktır.
Fakat sürecin başında konunuzla alakalı olsun olmasın, her tez örneği işinize yarayacaktır. Zaten işin başında olduğunuza göre, net olarak bir konu da belirlememiş olma ihtimaliniz yüksek. Örnek olarak hazırladığımız tezlere göz atabilirsiniz.
Yani örnek tez çalışmaları ile öncelikle tez nedir? nasıl yazılır? gibi temel soruların cevaplarını bulabilirsiniz. Tıpkı çocukluğunuzda, yeni beceriler kazanmak gibi, burada da örnekler üzerinde yaptığınız çalışmaları kopyalayarak kendi teziniz ile ilgili çalışmaya bile başlayabilirsiniz. Tabii tezin aslını yazmaya başlamak ayrı bir süreç. Size burada, kopyala – yapıştır ile tez yazabilirsiniz diyemiyoruz. O kadar kolay olmasını inanın biz de çok isterdik . Lakin intihale düşme tehlikesini, her zaman göz önünde bulundurmak gerekiyor. Aksi takdirde çalışmanızın geçersiz sayılma durumu da söz konusu.
Bunun önüne geçmek için kendi çalışmanızın, okuduğunuz ve incelediğiniz tez örneklerinden farklı şekilde kaleme alınmış olması gerekiyor. Yani size ait ve özgün bir akademik eser ortaya koymanız gerek. Tahmin edebileceğiniz gibi, burada olay bir metni alıp başka sözcüklerle tekrar yazmak değil. Aslında tez örneği olarak incelediğiniz çalışmaları, bir yandan teziniz için kaynak olarak da görebilirsiniz. Ama bu noktada, gerçek bir literatür taraması yapmanız gerektiğini de unutmayın. Yani kaynaklarınız tez örnekleriyle sınırlı kalmamalı. Kitaplar, akademik dergiler, yayımlanmış akademik makaleler ve araştırmaların hepsini, kaynak sınıfında gösterebiliriz.
Bu kaynakların hepsi, tez örneği gibi size yol gösterecek, fikir verecek ve çalışmanıza temel oluşturacak materyaller. Ancak tez yazma sürecinin, baştan itibaren ne kadar meşakkatli olduğunun da kanıtları. Çünkü bu kaynaklar arasından, toplamda binlerce sayfa okuma yapmanız gerekiyor. Ayrıca yukarıda sözünü ettiğimiz tez örneklerinde görmüş olduğunuz yazım kuralları, sayfa düzenleri, atıf biçimleri ve akademik jargonu da yakalamak gerek.
Bunların hepsini yaparken bir yandan kendi fikirlerinizi üretip, kendi araştırmanızı da yürütmeniz gerekiyor. Ne demiştik? Tez örneği bize ilham verebilir hatta işi öğrenmek için kopyalayarak veya taklit ederek ön çalışmalar yapmamızı da sağlayabilir. Fakat nihayetinde, özgün bir çalışma ortaya koymak şart. Bir bakıma orijinal bir şeyler yapmak lazım diyebiliriz.
Orijinal & Özgün Tez
Aslında özgün metinler ortaya koyabilmek her alanda zor. Daha erken eğitim kademelerinden hatırladığımız kompozisyon ödevlerinde bile, zaman zaman tıkandığınızı hatırlıyorsunuzdur. Hatta, belli bir yaşın üstünde olan nesiller, öğretmenlerinin okumamış olduğu başka kaynaklardan, “kopya” içerik bile hazırlayabiliyordu. Malum İnternet yok, Google yok, hoca nereden bilecek? Tabii bu da gençlik aklıyla yapılan başka bir hata, zira hocalar kimin, neyi, nasıl yazacağını herhangi bir sistemden kontrol etmeden de hesaplayabilecek kapasite oluyor.
O dönemler bize verilen yazma görevleri, tez yazmak kadar ciddi olmadığı halde durum birçoğumuz için böyleydi.
Ama işte böyle böyle kendi fikirlerimizi kağıda nasıl aktaracağımızı da öğrenmiş oluyorduk. Sözünü ettiğimiz, tez örneği de, bize bu şekilde yollar açabilir. Ama bütün bir yolu çukurlar ve tümsekler olmadan inşa etmek de ayrı bir iştir.
Ee şimdi (branşınıza ve konunuza göre sayı değişebilir) belki yüz sayfa özgün bir eser ortaya koymanız bekleniyor. Artık teslim ettiğiniz tezin orijinal ve özgün olduğunu anlamaları bir saniye sürüyor. Sayfalarca akademik araştırma yazısı… Bir anda üst paragrafta anlattığımız dönemi özledik değil mi?
Bunu yaparken konu bütünlüğünü de koruyacaksınız. Aynı anda kendi yorum ve fikirlerinizi aktaracaksınız. Üstüne bir de yaptığınız araştırma bulgularının analizini, bu eserde açıklayacaksınız. Tabii bunları yapıyor olmak için, öncesinde bahsettiğimiz tez örneği ve diğer kaynakları -deyim yerindeyse- hatim etmiş olmanız gerek.
Bu kadar tez örneği ve farklı kaynağı inceledikten ve belli oranda atıf kullandıktan sonra, okuduklarınızın etkisinden de kurtulmanız gerek. Fikir anlamında özümsediğiniz bu kaynaklarda kullanılan dilden ve üretilen fikirlerden “farklı” ürünleri tezinize aktarmalısınız.
